الگوی تجربۀ فعال در آموزش معماری تدوین مدلی برای کسب دانش عملی طراحی از طریق رویکرد طراحانه به مصادیق معماری

تجربۀ مصادیق معماری از جمله راهبردهای آموزشی است که در آموزش معماری، به‌شکلی گسترده به کار می‌رود. یکی از عرصه‌های کاربست این راهبرد آموزشی، بهره‌گیری از آن در حوزۀ کسب دانش عملی طراحی است؛ زیرا مشاهدۀ آثار معماری سهم عمده‌ای در تأمین مهارت‌های ذهنی معمار برای خلق اثر معماری دارد. این شکل از تجربۀ مصادیق معماری، که رویکردی طراحانه به آثار است، زمانی در ارتقای دانش عملی معمار مؤثر واقع می‌شود که تأثیرات ادراکی و دریافت‌های تصویری آن در زمان طراحی، به‌عنوان مادۀ عمل ذهن در فرایند تصویرسازی به کار آید. مقالۀ حاضر تلاشی است در راستای طرح راهکاری به‌منظور دستیابی به چنین کیفیتی از تجربۀ آثار. راهکار یادشده الگویی عملی است که در اینجا از آن با عنوان «الگوی تجربۀ فعال» یاد می‌شود. یافته‌های این پژوهش، با اتکا به روش تحلیل منطقی بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای، نشان می‌دهد که تجربۀ کارآمد آثار در حوزۀ دانش عملی معماری، از طریق عبور از دو مرحلۀ «توجه» و «پردازش»، به شیوه‌های کلامی و تصویری میسر می‌شود. این دو مرحله ارکان تشکیل‌دهندۀ الگوی تجربۀ فعال است که کارایی آن از طریق طرح یک آزمون میدانی روی تعدادی از دانشجویان دانشکدۀ هنر و معماری یزد، مورد سنجش قرار گرفت. نتایج این آزمون گواه آن بود که بهره‌گیری از الگوی تجربۀ فعال، تأثیری معنادار در کیفیت و کمیت بازیابی اطلاعات تصویری حاصل از تجربۀ آثار معماری در مقایسه با مشاهدۀ ساده دارد.